یکی از واحدای خوب این ترم، کتابهای تصویری بود و خوندن کتاب تصویرگری کتاب کودک اثر مارتین سالزبری از انتشارات کانون پرورش.
خوب از این جهت که کتاب همه جانبه و دانشجومدارانه ای بود :)
فصل اول با تاریخچه ای کوتاه از قرن 16 شروع میکنه و در فصل های بعدی ابزار، انواع طراحی کاربردی که به حس باورپذیری کمک میکنه، حتی پیوند با ادبیات و شخصیتی که از دل داستان باید بیرون بیاد، انواع کتاب مصور و اقسام مختلفش
تا اینجا درباره چطور یادگرفتن بود و به نوعی تعاریف تئوری
اما فصل آخر درباره چگونه کارپیدا کردن برای دانشجوی صفرکیلومتره. با اینکه کتاب ترجمه است و درباره فرهنگ دیگه صحبت میکنه،اما روش های بسیار خوبی رو پیشنهاد میده که واقعا بشه عملی اش کرد.
به طور کلی باید بگم کتابی بود که هم از خوندنش لذت بردم، هم یاد گرفتم هم عمیق به فکر رفتم...
درس اینطوریش خوبه :)
چند جمله از کتاب:
- طرح های خط خطی در پرداخت و شکل گیری زبان بصری تصویرگر اهمیت زیادی دارد و نباید نادیده گرفته شود
- طبیعت قوه خیالپردازی را قوی میکند.ذهن در عالم انزوا نمیتواند چیزی را خلق کند.
- هر از گاهی برای دوری از سبک زدگی یا تصنعی شدن ، لازم است به دنیای واقعی بازگردیم.
- تصاویر کتاب برای کودک اولین وسیله برای درک معنا در جهانی است که هنوز به طور کامل آن را درک و تجربه نکرده است. برای همین مسئولیت عظیمی بر آگاهی و ضمیر کودک دارد
- متن و تصویر همزمان حرف میزنند. برای همین روی هماهنگی باید دقت داشت که به جای تکرار، مکمل هم باشند
- انتخاب بخشی از متن برای برداشت بصری، آنقدرها هم ساده نیست؛ مثلا لحظه های پرکشش مناسب نیست چون متن دچار تکرار میشود.به همین دلیل اگر تصویرگر این بخش را انتخاب کند نتیجه مناسبتر است تا مولف.زیرا رویکردی ضمنی دارد نه صریح
- هدف اصلی در تصویرگری شعر، درآوردن جادو و خیال نهفته در واژگان است.
- کامل سازی دیدگانی یعنی در فاصله ای که مخاطب به صدا گوش میدهد(خواندن کتاب)، خودش به نحو کارامد و مناسب، تصویر را بخواند
برام جای سواله
چرا تو قصه ها از قدیم الایام به حیوانات, ویژگی های مثبت و منفی انسانی میدیم؟
روباه مکار/ گرگ بدجنس/
بدجنسی گرگ رو کجا دیدیم؟ ویژگی های شخصیتی و زندگی گرگها رو تو اجتماع خودشون زیرنظر گرفتیم؟ یا صرف اینکه تو مواجهه با زندگی آدمها و برخوردی داشتن,با همون ویژگی میشناسیمشون...؟
+ مثلا روباه که دلبری میکرد با قیافه و دم خوشگلش ، کسی فکر نمیکرد تو فکر دزدی مرغ و تخم مرغ باشه و ویژگی مکارگی روش موند. چون در مواجهه با زندگی انسانها اینطوریه
+یا گرگ چون حمله میکنه به دام و همه سرمایه یه روستایی رو به باد میده,بدجنس شناخته میشه
اما خرس مهربون چی؟ از کجا نشات گرفته؟
دقیقا همین تفکرات القا شده از طریق داستانها رو داشتم که یادمه یه بار جایی خوندم گرگ , حیوونیه که اگه غذا پیدا نکنه,حاضره بچه اش از گوشت تن اش بخوره...همچین موجودی میتونه بدجنس باشه؟
کلیشه های داستانی , مربوط به زمانیه که انسان پیوند بیشتری با محیط داشت و بعضی حیوانات بیشتر بهشون نزدیک بودن. اما تو شهر که مرکز قدرت و خودنمایی و سلطنت بشره,این اتفاقات کمتر میفته و میشه بازسازی دوباره ای انجام داد.
این ایده فکری تو قصه گفتن و ارتباط با بچه ها,همیشه تو ذهنم هست و دوست دارم اجراش کنم. که شخصیتها حتی حیوانات,با پیشفرض برای بچه ها معرفی نشن. بنا به اعمال فعلیشون مورد قضاوت قرار بگیرن.
از نظر نیکولایوا روایت در ادبیات کودک سه رکن اساسی داره:
ترکیب
شخصیت پردازی
نقطه نظر
تفاوت ترکیب در ادبیات کودک و نوجوان:
در ادبیات کودک: روابط علی و معلولی اند. با دلیل به هم مرتبط شده اند-روایت نظم داره- یک لحظه کشف و شهود داریم-زمانها کوتاه در حد امروز و دیروز هستند.زمان بلند صدساله نداریم- ساختار بسته داریم یعنی پایان مشخصه.
در ادبیات نوجوان: ساختارها اپیزودیک هستند(نه خیلی بلند نه خیلی کوتاه)- ساختار میتونه باز باشه- میشه آشوب روایتی داشته باشیم-لحظه کشف داریم-زمانها نسبتا بلندتر
تفاوت شخصیت پردازی در ادبیات کودک و نوجوان:
کودک: معمولا خانوادگی-شخصیت ها یک بعدی و کلیشه ای- وضعیتها ثابت- کودک معمولا پیرو و مطیع- خیر و شر مطلق و قابل تمییز- هویت جنسی ثابت
نوجوان: استقلال شخصیت ها- در مرحله گذار- عموما تنها- چند وجهی- خیر و شر نسبی- هویت جنسی قابل انعطاف(رمان هستی) - موقعیت ها برزخ گونه
نقطه نظر:
کودک: لحن از بالا-نوعی تسلط- نگاه به جهان با نظم
نوجوان: طنز-آشوب- نقطه نظر بین بزرگسال و کودکه یعنی متناسب با خود نوجوان
درس گفتارهای دکتر محمدعلی نجومیان
فلسفه ادبیات کودک.فرهنگسرای اندیشه
مجموعه کتابهای آفرین پسر گلم، آفرین دختر گلم
تربیت به سبک بچه مردم!
این کتابها معمولا یه شخصیت منفعل دارن که فقط بااسم نه عمل، معرفی میشن و هر کار خوبی بگین از اینا سرزده
فصل انتخاب کتاب خوب از کتاب بازاری چیه؟ چه کتابی برای بچه ها مناسبه؟
نکته اول: در ادبیات کودک، هدف لذت بردنه نه آموزش
نهادهای ارزیابی ادبیات کودک:
یعنی متخصصان ادبیات کودک در سازمانهای دولتی و خصوصی ، کتابهای برتر رو معرفی میکنن مثل:
1- شورای کتاب کودک نهادی خصوصی
2- لاک پشت پرنده : هر فصل برگزار میشود. لیست کتابهای برگزیده را اینجا مشاهده کنید
3-جشنواره‌‌ی کتاب کودک و نوجوان کانون پرورش فکری
( برای دیدن لیست کتابهای برگزیده آخرین دوره کلیک کنید)
4- سامانه رشد- کتاب برتر-کتاب سال و جام باشگاههای کتاب خوانی
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان-
از دیگر نهادهایی هستند که در شناسایی کتب برتر لیست ارائه میدهند
- کتاب تنها رسانه گفت و گوییه. که در طی اون کودک میتونه هرلحظه تخیل کنه و با دنیای داستان تعامل داشته باشه
- فیلمم اینجوریه
- نه. فیلم محدود میکنه. نقطه میذاره. تخیل بچه ها باید داستانو تصور کنه. فیلم آماده در اختیار قرار میده
- خب تصاویر کتاب داستانها هم همین کارکرد رو دارن. نقطه میذارن.
- نه.فرق میکنه. تصویر خودش یه داستان داره. تصویر در تکامل داستان میاد. خودش خلا های داستان رو پر میکنه.برابری میکنه.دوشادوش هم پیش میان. باید رمزگشایی بکنی چیه و تخیل کنی
-فیلم های هنری هم همینن. همه چی مشخص نیست
-درسته. اما تو خیلی چیزا محدودیت گذاشتن. ذهن رو فقط در یک چیز مثلا نتیجه گیری آزاد میذارن.محدودیت فیلم خیلی بیشتر از کتابه. برای همین کتاب در ایجاد تخیل بچه ها نقش اساسی و درجه یکی داره.
نشست بررسی شازده کوچولو دکتر نجومیان در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد
از نکات خلاصه و برجسته جلسه:
*ترجمه ابوالحسن نجفی از شازده کوچولو، تقریبا ترجمه معیار امروز قرار گرفته
*از ویژگی های خوب کتاب اینکه نمیشه گفت برای چه سنیه.کتاب برای کودکان یا درباره کودکی؟!
*کتاب خاطرات گل سرخ، کتابی است از همسر آنتوان ؛ به گونه ای به این اشاره میکند که گل سرخ داستان، همسر وی بوده
*کتاب از ساختار دوگانه استفاده میکند. مثلا در تقدیم به ، این تقابل کودکی و بزرگسالی کاملا مشهود است
* حرکت از کودکی به بزرگسالی نوعی مهاجرت است . کودکی ، وطن همه ماست . کودک انسان کامل است.به مرور از کمال خود دور میشود
*ساختار روایتی داستان، کلاسیک است. قهرمان مهاجرت کرده، اتفاقهایی می افتد و سپس بازگشت.
*مار در کهن الگویی یونگی، نماد راز است و در این داستان، رازها را برملا میکند.نیش میزند، شما را خلاص میکند و رازها برملا میشود.
*تعلق یعنی پیوند نه مالکیت
*عشق آدابی دارد:اهلی کردن-به موقع حاضر شدن-مراقبت-صبوری-رنج
*عشق امر عام را به امر خاص تبدیل میکند
*کتاب نوجوانی ابدی، تحلیل یونگی شخصیت آنتوان دوسنت اگزوپری هست(گرچه بعضی جاها اغراق شده و درست نیست)
این نشست در روز 23 بهمن 95 در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
دکتر هومن نامور مباحث جالب توجهی را پیرامون موضوع یعنی قصه‌گویی و رشد مهارت‌های اجتماعی مطرح نمودند.
برای شنیدن صوت سخنرانی ، اینجا
برای دریافت متن سخنان دکتر نامور اینجا را کلیک کنید
اندیشه نگاری ادبی در رمان آلیس در سرزمین عجایب
در تاریخ 21 خرداد 96 در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد، جناب آقای دکتر امیرعلی نجومیان به نقد و بررسی این کتاب پرداختند
صوت این جلسه دو ساعته را از اینجا میتوانید بشنوید
نکات کلیدی و خلاصه ای از جلسه:
معرفی ترجمه مناسب از میان همه ترجمه ها: زویا پیرزاد
از بین اقتباس های سینمایی، دو اقتباس خوب:
1- سوآنک مایر: استاپ موشن
2-جاناتان میلر:فضای ترسناکی دارد
چارلز لاتویج دادسون با نام مستعار لوییس کارول، کشیش و استاد ریاضی در آکسفورد ، در کنار تمام مقالات و کتابهای ریاضی و منطق، داستانهای آلیس وی از همه مشهور تر شد.
در قرن 19 زندگی میکرد.عصر ویکتوریا (توضیحات بیشتر)
دوستی داشت که سه دختر داشت و دختر وسط آلیس نام داشت
در عصر ویکتوریا دو دیدگاه در خصوص کودک وجود دارد:
1- توجه ای به کودک نیست. کار کودک و بزرگسال یکسان.
2 تعریف رمانتیک: کودک پیامبر بزرگسالان.یک تعریف ایده آلی
لوئیس کارول یک نگاه بین بین دارد. نه خیلی پیامبرگونه و نه بی توجه
و آلیس اولین اثری است که در آن به طور ویژه ، یعنی از دریچه نگاه کودک دنیا روایت میشود
به عکاسی علاقه داشت و از بچه ها عکس میگرفت. در عصر ویکتوریا به طور کلی علاقه به عکاسی زیاد بود.
در این عصر، قواعد اجتماعی به طور وسواس گونه ای رعایت میشد. اما در سطح ظاهری.
در باطن آدمها دروغگو و فاسد هستند . جامعه ی متظاهری که در سطح حرکت میکنند.
همه دنبال پیام اخلاقی اند اما خود از اخلاق بویی نبرده اند.
درچنین شرایطی ، کارول این ارزشها را به سخره میگیرد.
همچنین مساله زمان، زبان، هویت،رویا،بازی و مرگ بررسی گردید
میتوانید گزارش کاملتر نشست را در فرهنگسرای اندیشه ببینید و بخوانید